Donderdag 13-10-2016
13 oktober 2016
Dag 3
Donderdag 13 oktober 2013
Gaby is jarig. Ik heb haar vannacht al gefeliciteerd. Het programma is deels aangepast. Vanwege de vakantie geen ontmoeting met de jeugd uit Krakow maar een interview door Tomasz Owoc, curator van het museum.
Het belooft een mooie en spannende dag te worden.
Helaas is de realiteit sneller. Ik sla een groot deel over en zal dit later invullen.
Pa is laat in de middag weer gevallen, eerste hulp repeat.
Het gaat niet echt goed met hem. Hij heeft zeer veel last van zijn rechter heup en kan deze niet belasten. Onze korte termijn zorg is de terugreis. Wat daarna is nog een vraag. Daar buigen we ons morgen over.
Het was een mooie dag totdat ik weer met Pa bij de eerste hulp zat. Het is laat, het verslag volgt. Morgen overmorgen of nog wat later maar het volgt! Daarvoor bevatte deze dag voorafgaand aan de val al veel emotie.
De belofte ingelost
We zijn onderweg met ons busje. Google maps meldt veel rood en paars. Meer gewoon dan bijzonder in Krakow. Te laat komen we aan bij Faktory Schindlera. Tomasz staat ons op te wachten, trap op naar de ontvangstkamer. Foto's van bekende personen aan de muur die het museum hebben bezocht. Hoe actueel, ook Hillary Clinton 'was here'.
Dit is niet ons busje
Foto met Hillary Clinton
Pa bereidt de antwoorden op de vragen voor, wij drinken koffie. Tomasz regelt nog wat zaken in de filmzaal waar het interview zal plaatsvinden. Het interview wordt opgenomen en gebruikt bij de documentatie voor het museum. Een uniek document. Zeker omdat het je vader is die wordt geïnterviewd. Ook omdat hij een van de weinige nog in leven zijnde overlevende van het krijgsgevangenkamp is. In staat om nog naar Krakow te komen en zijn verhaal te vertellen. Een laatste check van de filmcamera's.
Hein checkt de linker camera
Tomasz trapt af. Johan van Hoppe ondersteunt, vertaalt de antwoorden naar het Engels. Pa geeft antwoord, nee vertelt op de van hem welbekende wijze, uitgebreid met oog voor detail. Arme tolk, die heel wat werk voor de ondertiteling.
Tomasz heeft een bus geregeld waarmee we 2 voor pa belangrijke plekken buiten Krakow bezoeken. Anne Marie Vidonne sluit aan. Zij vertegenwoordigt een organisatie die zich bezighoudt met Franse militairen in krijgsgevangenschap. Als eerste bezoeken we Stalag 369 (Stalag is Stammlager). Van het kamp is niets meer over. Enkel een gedenksteen. Zoom in op de foto met de Nederlandse tekst rechtsonder. Helaas enkele taalfouten. Daar zou ons ministerie van defensie iets aan moeten doen.
De gedenksteen
Pa kent deze tekst bijna geheel van buiten.
Door naar Fort Borek, een oude vesting uit de Hongaarse tijd. Door de Duitsers gebruikt als krijgsgevangenkamp voor Fransen en Russen. Pa heeft hier enige tijd met enkele andere Nederlandse militairen gevangen gezeten. (Lees meer in zijn relaas) Het fort is nu niet meer dan een ruïne. Lang in gebruik bij daklozen en graffiti spuitende jeugd. Renovatie is recent ter hand genomen. Er worden in Krakow meer historische in verval geraakte gebouwen gerestaureerd. Onder andere in het voormalige getto.
De omgeving, troostelozer en killer door de regen van de afgelopen dagen. Een somber, koud gebouw, nu in verval, maar ook toen geen aangename huiskamer. Kleine ruimten, ronde plafonds, donkere gangen. Contact zoeken met de buren, het blijken Fransen die gul hun rantsoen deelden met de Nederlanders die amper iets te eten hadden.
Buiten praat ik even met een bouwvakker. Ben daardoor de groep kwijt. Daar waar ik dacht dat zij naar binnen gingen, duik ik het onverlichte gebouw in. Een paar meter, een hoek om, ik zie geen hand voor ogen. Het duurt even, mijn ogen wennen aan het duister. Met soms wat zicht, dan weer op de tast, luisterend naar stemmen. Een afbrokkelende trap naar boven, een zaklamp in de verte, ik ben weer bij. Pa loopt nee rent bijna van nis naar nis. Zoekend naar zijn verblijf, naar de toiletten, naar het gat in de schoorsteen. De logistieke opening naar de Fransen, vingertop aan vingertop, kommen soep doorgevend. Zijn kamer! Wankelend over een berg puin richting schoorsteengat. Het lucht op, grijpt aan, emoties schieten alle kanten op. Geen plankje met het Wilhelmus. Hij schrijft zijn naam in het kozijn, iets van hem achterlatend. Overleeft dit de renovatie? Is dit de enige graffiti straks te zien?
Rechts achter het gat in de schoorsteen
De toiletten links
Pa schrijft in het kozijn.
Terug naar de bus, schoenen onder modder en cementsluier. Who cares? De chauffeur staart ons afkeurend aan.
Tomasz begeleidt ons naar een synagoge in de joodse wijk. Er wonen weinig joden meer in Krakow. Van meer dan 65.000 naar nu nog een 500-600. De wijk waarin Schindlers List deels afspeelt. Niet het getto uit de oorlog. Dit ligt elders in Krakow. Wandelend door de wijk is Thomas onze gids.
Onze volgende stop is Pomnik Grunwaldzki.
Vandaar te voet naar een andere locatie van het Museum. We, niet alleen Pa, zijn moe. Onze benen kunnen geen expositie meer aan. Ons hoofd nog minder. De lucht is droog.
Er is een lunch om 14.30 gereserveerd. De locoburgemeester schuift mee aan. Ook de directeur van het museum.
Links de Loco-burgemeester; Midden Directeur van het museum; rechts Tomasz Owoc
De locoburgemeester onderstreept het belang van zowel de expositie als ons bezoek. Er zijn niet veel overlevenden die hun verhaal kunnen komen vertellen. Zo belangrijk om te leren van de historie, te voorkomen in de toekomst, te verbroederen in het heden.
De lunch is een diner. Hein en ik halen de auto op, lopen de door Thomasz gewezen route en duiken een ceramique winkeltje in. 13 oktober Gaby is jarig. Daar staat de auto, de telefoon trilt, een sms rolt binnen, onze wereld verandert.
Sms: Pa is gevallen, met ambulance naar het ziekenhuis. Sms: Welk ziekenhuis? Sms: een adres (5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ)
We stappen in en zijn 15 minuten later bij de eerste hulp.
Daar zitten Pa, in een rolstoel, Hans en Tomasz. Pa is gestruikeld over iets, hij weet niet wat. Zijn heup veroorzaakt een ondragelijke pijn. Stil zitten is geen probleem, bewegen wel.
Wij kunnen naar de behandelkamer eh zaal, patiënten gescheiden door groene gordijntjes. Hij kermt als hij op een bed wordt gelegd. Het wachten kan beginnen.
Hij slaapt, wordt wakker, slaapt, repeat. Veel personeel, drie bureaus, schuivende dossiers, bloeddruk meten, veel meer beweging neem ik niet waar. Koffiepauze? Nee röntgenfoto, iedereen loopt weg, ik word weggestuurd. Voor patiënten is straling niet schadelijk.
Tomasz blijft trouw bij ons, we zijn weer compleet. Hij voelt een niet te remmen verantwoording, zijn tweede avond niet thuis. Gelukkig negeert ie dat wij hem adviseren naar huis te gaan. Het personeel spreekt vooral Pools, is doorsnee onvriendelijk, niet begaan met de patiënt. Het contrast met vorige week kan niet groter. Dan mag ik niet meer naar pa toe, tel tot tien.
Contact met alarmcentrale, zorgverzekeraar, repeat. Beiden willen niet voor de terugreis opdraaien. Polisvoorwaarden downloaden en studeren.
Tomasz tolkt en opent deuren die anders uren gesloten blijven. Niets gebroken, pa mag naar huis, de pijn soms onverdraaglijk, afscheid van Tomasz, medicijnen ophalen naar het hotel.
Tomasz neemt afscheid, pa is vermoeid.
Geen rolstoel te regelen in het hotel. Hans haalt een stoel uit het restaurant. Met stoel en al wordt pa naar zijn kamer gedragen.
In het restaurant drinken we een glaasje. Naar huis maar hoe? Mag pa vliegen? Neemt Ryanair hem wel mee? Zo niet wat doet de verzekering? Morgen direct aan de slag. Hein en ik facetimen met het thuisfront.
Het wordt weer laat. Gelukkig hoeven we niet echt vroeg op. Ontbijten om 09.00 uur.
Ga terug naar de website via onderstaande link
